Konráð J. Brynjarsson

 
"Dýrð sé Guði í upphæðum og friður meðal manna, sem hann hefur velþóknun á." Guð hefur verið mér talsvert hugleikinn þessa dagana. Sem er kannski ekkert skrýtið þar sem við nú fögnum 2003 ára afmæli einkasonar hans (ef menn trúa því). En ég reyndar hugsa ekkert meira um guð á þessum árstíma en aðra daga en núna hafa tveir miðlar komið með annarlega sýn á guð og hafa þeir hrist aðeins upp í mér. Annars vegar er hér um að ræða bókina Hr. Alheimur eftir Hallgrím Helgason (sem ég er ekki búinn með reyndar) og kvikmyndin Dogma eftir snillinginn Kevin Smith (sem hefur gert myndirnar Clerks, Mallrats, Chasing Amy og Jay and Silent Bob strike back og margar fleiri). Þessar tvær sögur fjalla um guð að miklu leiti, en sú mynd sem dregin er upp af honum (eða henni en ég mun nota "hann" hér eftir þar sem það er mér tamara) þar er ekki alveg innan þeirra hugmynda sem við flest höfum gert okkur um hann.

Ég tel sjálfan mig í hópi þeirra sem trúa á guð. Í æsku var mér innrædd hin svokallaða barnatrú á Jesú Krist og las ég og heyrði um gæsku hans og náungakærleika. Ég lærði bænir og reyndar er ein mín besta æskuminning þegar amma mín var að svæfa mig (í þau fjölmörgu skipti sem ég gisti heima hjá henni) og hélt í hönd mína og söng fyrir mig "Leiddu mína litlu hendi" sem er barnasálmur. En svo lengi sem ég man eftir þá hefur mér þótt í alla staði hundleiðinlegt að fara í kirkju og eins og staðan er í dag þá fer ég ekki nema um sé að ræða giftingu, fermingu, skýrn eða jarðaför hjá nákomnum ættingja. Hvað um það, þá var ástæða tregðu minnar til kirkjusóknar þegar ég var yngri, first og fremst leiðindi samkomunar. En svo þegar ég nú á síðustu árum hef farið að velta trú og trúmálum fyrir mér þá hef ég komist að því út af hverju þessi leiðindi mín stafa. Ég hef komist að þeirri niðurstöðu að guðþjónustur, sem trúarlegar athafnir, eru trú (í það minnsta minni trú) algerlega óviðkomandi. Ég veit ekki betur en að eitt af því sem stuðlaði að klofningu Lúthers frá Katólskunni hafi verið sú hversu fjarlægir mennirnir væru orðinir guði og hversu stórt "fulltrúar" hans litu á sig og hversu mikið vald þeir hefðu tekið sér. Og nú finnst mér sem stofnanavæðing þjóðkirkjunar (sem ég er nú enn meðlimur í) sé orðin slík að á okkar mælikvarða sé hún á góðri leið með að verða eins og katólska kirkjan var þegar Lúther klauf hana. Nb. þá býst ég ekki við að þjóðkirkjan fari að selja sindaaflausnir eða eitthvað slíkt, heldur er ég meira að tala um ópersónuleikan sem mér virðist ríkja gjarnan innan stofnunarinnar.

En þrátt fyrir þetta viðhorf mitt þá er ég ekki á móti kirkjum né heldur prestum. Bæði gegna (geta gegnt) mikilvægu hlutverki í hverju samfélagi, kirkjur sem samkomuhús (sem fyrstu kirkjurnar og musterin voru nb.) og prestar sem sálusorgarar og framkvæmdaaðilar ákveðinna athafna (þeirr sem ég nefndi hér ofar). En einnig gegna þeir hlutverki fræðara og þá einvörðungu þeirra sem þess óska. En svo ég snú mér nú aftur að guði, þá lít ég á hann sem einhverskonar vitund á æðra tilverustigi, næstum því eins og einhverskonar endurskoðanda, sem sér um að sálir okkar mannana (og dýrana og jafnvel blóma og steina ef út í það er farið) geti haldið áfram þroskaferli sínum í átt að einhverskonar fullkomnun og sameiningu við "guð". Þetta er að sjálfsögðu ekki neitt nýtt, því ef mér skjöplast ekki þeim mun meir, þá er þetta einnig grunnhugtakið í Búddisma. Ég er alls ekki viss um að guð sé þannig afl að hann geti (og/eða vilji) átt við okkur beint samband, heldur finnst mér líklegt að menn eins og Kristur og aðrir slíkir, séu svo gamlar sálir að þær séu farnar að "átta" sig smá saman á því hvernig kerfið virkar og farnar að átta sig á því hvað þarf til svo sálir nái fullkomnun og prediki því um hluti sem hjálpað geta okkur á leiðinni. En hvort þetta er rétt hjá mér eður ei, þá er ég alveg viss um eitt og það er sú staðreynda að best sé að lifa lífi sínu í samræmi við það sem manni finnst vera rétt, því þannig getur maður orðið sáttur við sjálfan sig og lífið. En kannski hafði rithöfundurinn Robert A. Heinlein rétt fyrir sér þegar hann sagði: "History does not record anywhere a religion that has any rational basis. Religion is a crutch for people not strong enough to stand up to the unknown without help." ég nota hana þannig miskunarlaust.

Fleira ekki gjört, fundi slitið.





skríbentar Konráð J. þegar klukkan slær 14:56